Online oplichting: dit zijn de meest voorkomende vormen

Soms als iets te mooi lijkt om waar te zijn, dan is het dat ook. Online bestellen of kopen via Marktplaats is superhandig. Het gaat makkelijk en snel en je hoeft er de deur niet voor uit. Criminelen maken hier gebruik van. Ze bieden populaire producten aan voor stuntprijzen of beloven snelle levering van producten die zijn uitverkocht.

Wist je dat jongeren vaker slachtoffer zijn van online oplichting dan ouderen? Dat komt omdat jongeren vaker op internet actief zijn. Dit vergroot de kans dat ze online worden opgelicht. Van de 15- tot 45-jarigen werd vorig jaar 9 procent slachtoffer van oplichting, tegen 5 procent van de 65-plussers.

Oplichting op internet komt in allerlei vormen. Wij bespreken de meest voorkomende: Whatsapp, Marktplaats en online winkelen.

Oplichting via Whatsapp

“Hey mam, ik ben mijn mobiel kwijt. Kun je mij wat voorschieten zodat ik een nieuwe kan kopen? Ik stuur je zo een betaalverzoek.” Dit scenario is inmiddels een bekende vorm van oplichting via Whatsapp. Whatsappfraude wordt op grote schaal toegepast. Er zijn nog dagelijks mensen slachtoffer van criminelen die hen via Whatsapp geld afhandig maken. Met de komst van AI kan ook de stem van een dierbare worden nagebootst zoals: “Ik bel je wel even”. En ja hoor, je zoon belt nog geen 5 minuten later of je alsjeblieft het geld voor wil schieten. Dé tip die we je kunnen geven is: stel een vraag waar alleen jouw kind het antwoord op weet, dat niet online te vinden is. Dan weet je zeker dat je met de echte persoon te maken hebt. En maak nooit zomaar geld over. Heb je al geld overgemaakt? Neem dan contact op met de fraude helpdesk van jouw bank en doe aangifte bij de politie. Rapporteer het telefoonnummer ook bij Whatsapp.

Oplichting via Marktplaats

Shoppen via Marktplaats doen we allemaal weleens. Elke keer wegen we af hoe graag we een product willen kopen, welke prijs het ons waard is en of we het aandurven om het per (pakket)post te laten versturen. Helaas zijn ook op Marktplaats oplichters actief. Marktplaatsoplichting vindt meestal plaats in de vorm waarin je wel betaalt, maar het product nooit ontvangt. Helemaal voorkomen kun je het niet, maar er is wel een aantal dingen waar je op kunt letten:

Hoe wordt de verkoper beoordeeld door andere gebruikers?
Is dit een te mooi om waar te zijn advertentie?
Biedt de verkoper nog meer te koop aan?
Hoe lang is de verkoper actief op Marktplaats?
Zijn het “echte” foto’s of zijn ze van internet geplukt?
Als het kan, kies er dan voor het product op te halen.

Hoe shop je veilig online?

Koop bij een betrouwbare webwinkel is het korte antwoord. Maar hoe herken je een betrouwbare webwinkel?

Lees de reviews van de webwinkel. Betrouwbare sites zijn oa Trustpilot, Thefeedbackcompany en Kiyoh;
Google de naam van de webwinkel;
Check het webadres via Veilig Internetten;
Controleer of de webwinkel waar je online wilt bestellen een keurmerk heeft. De 5 keurmerken in Nederland zijn Thuiswinkel Waarborg, Webshop Keurmerk, WebwinkelKeur, Trusted Shops en Qshops Keurmerk. De logo’s van deze keurmerken zijn “klikbaar”. Na het klikken kom je op de website van het keurmerk terecht.
Verder lezen over veilig online winkelen? De Consumentenbond heeft veel informatie op haar website over online winkelen, online betalen, bezorgen en retour sturen.

Een webwinkel zonder keurmerk, is dat betrouwbaar?

Dat kan, maar het is moeilijker te controleren. Om een keurmerk te krijgen moet een webwinkel aan een aantal voorwaarden voldoen. Je kunt er in ieder geval vanuit gaan dat:

De webshop aan de wettelijke eisen voldoet. Denk hierbij aan veilig betalen, zorgvuldige omgang met persoonsgegevens, overeenkomsten onder Nederlands recht;
De algemene voorwaarden op orde zijn;
Geschillen kunnen worden aangekaart bij een geschillencommissie.

Heeft een webwinkel geen keurmerk, dan kan het nog steeds een betrouwbare webwinkel zijn. Wil je meer zekerheid? Volg dan de tips bij “Hoe shop je veilig online?” of check op de website van de politie of er meldingen gedaan zijn over het bedrijf.

Een extra tip is om je aankopen online met je creditcard te betalen. Aankopen die je betaalt met een creditcard zijn makkelijker terug te draaien dan aankopen die je via iDeal betaald hebt. Vertrouw je het niet? Bestel dan niet bij de webwinkel.

Toch onveilig online geshopt?

Maar wat nu als je toch iets besteld hebt bij een onbetrouwbare webshop? Of je hebt de gekochte producten via Marktplaats nooit ontvangen. Wat kun je dan doen?

Leg een dossier aan. Maak screenshots van de webwinkel of advertentie. Bewaar alle e-mails. Noteer de gegevens zoals gebruikersnaam, KVK-nummer, IBAN-rekeningnummer, telefoonnummer en e-mailadres.
Heb je betaald met je creditcard? Dan kan de creditcardmaatschappij je misschien helpen om de betaling terug te draaien.
Stuur een ‘laatste kans bericht’ naar de verkoper. Hierin bied je een laatste kans om het product te leveren of het geld terug te betalen. Hiervoor kan je ook hulp vragen van je rechtsbijstandsverzekeraar of een jurist.
Doe online aangifte van oplichting. Via de keuzehulp ontvang je een advies voor de beste vervolgstap in jouw situatie.
Heb je een rechtsbijstandverzekering? Met de module Consumeren en wonen of Consument en wonen? Dan kun je misschien jouw rechtsbijstandsverzekeraar inschakelen. Je adviseur kan je hierbij helpen.

Fraude melden

Fraude melden is altijd een goed idee. Veel platforms hebben een eigen meldpunt voor mogelijke fraude. Je kunt ook gebruik maken van fraudehelpdesk.nl. Zij kunnen je helpen door je naar de juiste instanties te verwijzen. Hoe meer mensen fraude melden hoe sneller er ingegrepen kan worden. Kun je jezelf er niet mee helpen dan help je er een ander misschien wel mee.